Guru Amar Das Ji
ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ

Punjabi Writer
  

Shabad Guru Amar Das Ji

ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ

1. ਬਹੁ ਭੇਖ ਕਰਿ ਭਰਮਾਈਐ

ਬਹੁ ਭੇਖ ਕਰਿ ਭਰਮਾਈਐ ਮਨਿ ਹਿਰਦੈ ਕਪਟੁ ਕਮਾਇ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਵਈ ਮਰਿ ਵਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥
ਮਨ ਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸੁ ॥
ਸਚੁ ਸੰਜਮੁ ਕਰਣੀ ਸੋ ਕਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਇ ਪਰਗਾਸੁ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਜੀਤਿਆ ਗਤਿ ਮੁਕਤਿ ਘਰੈ ਮਹਿ ਪਾਇ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥੨॥
ਜੇ ਲਖ ਇਸਤਰੀਆ ਭੋਗ ਕਰਹਿ ਨਵ ਖੰਡ ਰਾਜੁ ਕਮਾਹਿ ॥
ਬਿਨੁ ਸਤਗੁਰ ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਵਈ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਪਾਹਿ ॥੩॥
ਹਰਿ ਹਾਰੁ ਕੰਠਿ ਜਿਨੀ ਪਹਿਰਿਆ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
ਤਿਨਾ ਪਿਛੈ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਫਿਰੈ ਓਨਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥੪॥
ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ ਅਵਰੁ ਨ ਕਰਣਾ ਜਾਇ ॥
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਜੀਵੈ ਨਾਮੁ ਲੈ ਹਰਿ ਦੇਵਹੁ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥੫॥੨॥੩੫॥੨੬॥

(ਭੇਖ ਕਰਿ=ਧਾਰਮਿਕ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨ ਕੇ, ਕਰਿ=ਕਰ ਕੇ,
ਭਰਮਾਈਐ=ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ ਪੈ ਜਾਈਦਾ ਹੈ, ਮਨਿ=ਮਨ ਵਿਚ,
ਕਪਟੁ=ਧੋਖਾ, ਕਮਾਇ=ਕਮਾ ਕੇ,ਕਰ ਕੇ, ਮਹਲੁ=ਟਿਕਾਣਾ,
ਪਾਵਈ=ਪਾਵੈ,ਲੱਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਮਰਿ=ਮਰ ਕੇ,ਆਤਮਕ ਮੌਤ
ਸਹੇੜ ਕੇ, ਵਿਸਟਾ ਮਾਹਿ=ਗੰਦ ਵਿਚ,ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਗੰਦ ਵਿਚ,
ਸਚੁ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ, ਸੰਜਮੁ=ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਪਰਹੇਜ਼,
ਕਰਣੀ=ਕਰਤੱਬ, ਕਰਨ-ਜੋਗ ਕੰਮ, ਗੁਰਮੁਖਿ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ
ਕੇ, ਪਰਗਾਸੁ=ਅਚਾਨਣ,ਸੂਝ, ਸਬਦਿ=ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਗਤਿ=
ਉੱਚੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ, ਮੁਕਤਿ=ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ, ਘਰੈ
ਮਹਿ=ਘਰ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਮੇਲਿ=ਮੇਲ ਵਿਚ, ਮਿਲਾਇ=ਮਿਲ ਕੇ,
ਨਵਖੰਡ ਰਾਜੁ=ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਰਾਜ, ਨ ਪਾਵਹੀ=ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰੇਂਗਾ, ਕੰਠਿ=ਗਲ ਵਿਚ, ਲਾਇ=ਲਾ ਕੇ, ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ=ਕਰਾਮਾਤੀ
ਤਾਕਤ, ਤਿਲੁ=ਰਤਾ ਭਰ, ਤਮਾਇ=ਤਮਹ,ਲਾਲਚ, ਜੀਵੈ=ਆਤਮਕ
ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੇ, ਸਹਜਿ=ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ, ਸੁਭਾਇ=
ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਚ)

2. ਗੋਵਿਦੁ ਗੁਣੀ ਨਿਧਾਨੁ ਹੈ

ਗੋਵਿਦੁ ਗੁਣੀ ਨਿਧਾਨੁ ਹੈ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ ਜਾਇ ॥
ਕਥਨੀ ਬਦਨੀ ਨ ਪਾਈਐ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਜਾਇ ॥
ਸਤਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਸਦ ਭੈ ਰਚੈ ਆਪਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੧॥
ਭਾਈ ਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਕੋਇ ॥
ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਕਰਮ ਕਮਾਵਣੇ ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਖੋਇ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਜਿਨੀ ਚਾਖਿਆ ਤਿਨੀ ਸਾਦੁ ਪਾਇਆ ਬਿਨੁ ਚਾਖੇ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਾਚਾ ਨਾਮੁ ਹੈ ਕਹਣਾ ਕਛੂ ਨ ਜਾਇ ॥
ਪੀਵਤ ਹੂ ਪਰਵਾਣੁ ਭਇਆ ਪੂਰੈ ਸਬਦਿ ਸਮਾਇ ॥੨॥
ਆਪੇ ਦੇਇ ਤ ਪਾਈਐ ਹੋਰੁ ਕਰਣਾ ਕਿਛੂ ਨ ਜਾਇ ॥
ਦੇਵਣ ਵਾਲੇ ਕੈ ਹਥਿ ਦਾਤਿ ਹੈ ਗੁਰੂ ਦੁਆਰੈ ਪਾਇ ॥
ਜੇਹਾ ਕੀਤੋਨੁ ਤੇਹਾ ਹੋਆ ਜੇਹੇ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥੩॥
ਜਤੁ ਸਤੁ ਸੰਜਮੁ ਨਾਮੁ ਹੈ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਨਿਰਮਲੁ ਨ ਹੋਇ ॥
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਨਾਮੁ ਮਨਿ ਵਸੈ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵਾ ਹੋਇ ॥
ਨਾਨਕ ਸਹਜੇ ਹੀ ਰੰਗਿ ਵਰਤਦਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਪਾਵੈ ਸੋਇ ॥੪॥੧੭॥੫੦॥੩੩॥

(ਗੋਵਿਦੁ=ਧਰਤੀ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ
ਪਰਮਾਤਮਾ, ਨਿਧਾਨੁ=ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ, ਕਥਨੀ=ਕਹਿਣ ਨਾਲ,
ਬਦਨੀ=ਬੋਲਣ ਨਾਲ, ਸਦ=ਸਦਾ, ਭੈ=ਡਰ ਵਿਚ, ਰਚੈ=
ਰਚ ਜਾਏ,ਇਕ-ਮਿਕ ਹੋ ਜਾਏ, ਗੁਰਮੁਖਿ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ
ਪੈ ਕੇ, ਖੋਇ=ਗਵਾ ਲਈਦਾ ਹੈ, ਸਾਦੁ=ਸੁਆਦ, ਭਰਮਿ=
ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ, ਭੁਲਾਇ=ਕੁਰਾਹੇ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਛੂ=ਕੋਈ,
ਪੀਵਤ ਹੂ=ਪੀਂਦਾ ਹੀ, ਕੈ ਹਥਿ=ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ, ਗੁਰੂ ਦੁਆਰੈ=
ਗ੍ਰੁੂਰ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਕੀਤੋਨੁ=ਉਨਿ ਕੀਤੋ, ਉਸ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਜੇਹੇ=
ਉਹੋ ਜਿਹੇ, ਜਤੁ=ਕਾਮਵਾਸਨਾ ਵਲੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਉੱਦਮ, ਸਤੁ=
ਉੱਚਾ ਆਚਰਨ, ਸੰਜਮੁ=ਇੰਦ੍ਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ
ਜਤਨ, ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ=ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ, ਸਬਦਿ=ਸਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ,
ਸਹਜੇ=ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ, ਰੰਗਿ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਚ,
ਵਰਤਦਾ=ਜੀਵਨ ਬਿਤੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸੋਇ=ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ)

3. ਕਾਂਇਆ ਸਾਧੈ ਉਰਧ ਤਪੁ ਕਰੈ

ਕਾਂਇਆ ਸਾਧੈ ਉਰਧ ਤਪੁ ਕਰੈ ਵਿਚਹੁ ਹਉਮੈ ਨ ਜਾਇ ॥
ਅਧਿਆਤਮ ਕਰਮ ਜੇ ਕਰੇ ਨਾਮੁ ਨ ਕਬ ਹੀ ਪਾਇ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਜੀਵਤੁ ਮਰੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੧॥
ਸੁਣਿ ਮਨ ਮੇਰੇ ਭਜੁ ਸਤਗੁਰ ਸਰਣਾ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਛੁਟੀਐ ਬਿਖੁ ਭਵਜਲੁ ਸਬਦਿ ਗੁਰ ਤਰਣਾ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਸਭਾ ਧਾਤੁ ਹੈ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਵਿਕਾਰੁ ॥
ਪੰਡਿਤੁ ਪੜੈ ਬੰਧਨ ਮੋਹ ਬਾਧਾ ਨਹ ਬੂਝੈ ਬਿਖਿਆ ਪਿਆਰਿ ॥
ਸਤਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਤ੍ਰਿਕੁਟੀ ਛੂਟੈ ਚਉਥੈ ਪਦਿ ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰੁ ॥੨॥
ਗੁਰ ਤੇ ਮਾਰਗੁ ਪਾਈਐ ਚੂਕੈ ਮੋਹੁ ਗੁਬਾਰੁ ॥
ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਤਾ ਉਧਰੈ ਪਾਏ ਮੋਖ ਦੁਆਰੁ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਮਿਲਿ ਰਹੈ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥੩॥
ਇਹੁ ਮਨੂਆ ਅਤਿ ਸਬਲ ਹੈ ਛਡੇ ਨ ਕਿਤੈ ਉਪਾਇ ॥
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਦੁਖੁ ਲਾਇਦਾ ਬਹੁਤੀ ਦੇਇ ਸਜਾਇ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਲਗੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਹਉਮੈ ਸਬਦਿ ਗਵਾਇ ॥੪॥੧੮॥੫੧॥੩੩॥

(ਕਾਂਇਆ=ਸਰੀਰ, ਸਾਧੈ=ਸਾਧਦਾ ਹੈ,ਵੱਸ ਵਿਚ ਰੱਖਣ
ਦੇ ਜਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਰਧ=ਪੁੱਠਾ ਲਟਕ ਕੇ, ਅਧਿਆਤਮ
ਕਰਮ=ਆਤਮਾ ਸੰਬੰਧੀ ਕੰਮ, ਕਬ ਹੀ=ਕਦੇ ਭੀ, ਜੀਵਤੁ
ਮਰੈ=ਜੀਊਂਦਾ ਮਰੇ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ ਕਰਦਾ
ਹੋਇਆ ਹੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਬਚਿਆ ਰਹੇ, ਭਜੁ ਸਰਣਾ=
ਸਰਨ ਪਉ, ਛੁਟੀਐ=ਬਚੀਦਾ ਹੈ, ਬਿਖੁ=ਜ਼ਹਰ, ਭਵ ਜਲੁ=
ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ, ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣ, ਰਜੋ ਗੁਣ,
ਤਮੋ ਗੁਣ, ਸਤੋ ਗੁਣ, ਧਾਤੁ=ਮਾਇਆ, ਦੂਜਾ ਭਾਉ=ਹੋਰ ਪਿਆਰ,
ਬਿਖਿਆ ਪਿਆਰਿ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ, ਤ੍ਰਿਕੁਟੀ=ਤਿੰਨ
ਵਿੰਗੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ,ਮੱਥੇ ਦੀ ਤਿਊੜੀ,ਅੰਦਰ ਦੀ ਖਿੱਝ, ਚਉਥੈ
ਪਦਿ=ਉਸ ਆਤਮਕ ਦਰਜੇ ਵਿਚ ਜੋ ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾਂ
ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਹੈ, ਤੇ=ਤੋਂ, ਮਾਰਗੁ=ਰਸਤਾ, ਗੁਬਾਰੁ=ਹਨੇਰਾ, ਉਧਰੈ=
ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮੋਖ ਦੁਆਰੁ=ਖ਼ਲਾਸੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ, ਮਿਲਿ ਰਹੈ=
ਜੁੜਿਆ ਰਹੇ, ਸਬਲ=ਬਲਵਾਨ, ਕਿਤੈ ਉਪਾਇ=ਕਿਸੇ ਉਪਾਵ ਦੀ
ਰਾਹੀਂ ਭੀ, ਦੂਜੈ ਭਾਇ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਚ, ਦੇਇ=ਦੇਂਦਾ ਹੈ,
ਸਬਦਿ=ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਜਲਾਇ=ਸਾੜ ਕੇ)

4. ਇਕੋ ਆਪਿ ਫਿਰੈ ਪਰਛੰਨਾ

ਇਕੋ ਆਪਿ ਫਿਰੈ ਪਰਛੰਨਾ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਵੇਖਾ ਤਾ ਇਹੁ ਮਨੁ ਭਿੰਨਾ ॥
ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਤਜਿ ਸਹਜ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਏਕੋ ਮੰਨਿ ਵਸਾਵਣਿਆ ॥੧॥
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਇਕਸੁ ਸਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਵਣਿਆ ॥
ਗੁਰਮਤੀ ਮਨੁ ਇਕਤੁ ਘਰਿ ਆਇਆ ਸਚੈ ਰੰਗਿ ਰੰਗਾਵਣਿਆ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਇਹੁ ਜਗੁ ਭੂਲਾ ਤੈਂ ਆਪਿ ਭੁਲਾਇਆ ॥
ਇਕੁ ਵਿਸਾਰਿ ਦੂਜੈ ਲੋਭਾਇਆ ॥
ਅਨਦਿਨੁ ਸਦਾ ਫਿਰੈ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਲਾ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਦੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੨॥
ਜੋ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਕਰਮ ਬਿਧਾਤੇ ॥
ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਤੇ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਜਾਤੇ ॥
ਜਿਸ ਨੋ ਆਪਿ ਦੇਇ ਵਡਿਆਈ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਮਿ ਸਮਾਵਣਿਆ ॥੩॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਹਰਿ ਚੇਤੈ ਨਾਹੀ ॥
ਜਮਪੁਰਿ ਬਧਾ ਦੁਖ ਸਹਾਹੀ ॥
ਅੰਨਾ ਬੋਲਾ ਕਿਛੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵੈ ਮਨਮੁਖ ਪਾਪਿ ਪਚਾਵਣਿਆ ॥੪॥
ਇਕਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਜੋ ਤੁਧੁ ਆਪਿ ਲਿਵ ਲਾਏ ॥
ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਤੇਰੈ ਮਨਿ ਭਾਏ ॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਸਭ ਇਛਾ ਆਪਿ ਪੁਜਾਵਣਿਆ ॥੫॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਤੇਰੀ ਸਦਾ ਸਰਣਾਈ ॥
ਆਪੇ ਬਖਸਿਹਿ ਦੇ ਵਡਿਆਈ ॥
ਜਮਕਾਲੁ ਤਿਸੁ ਨੇੜਿ ਨ ਆਵੈ ਜੋ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਣਿਆ ॥੬॥
ਅਨਦਿਨੁ ਰਾਤੇ ਜੋ ਹਰਿ ਭਾਏ ॥
ਮੇਰੈ ਪ੍ਰਭਿ ਮੇਲੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਏ ॥
ਸਦਾ ਸਦਾ ਸਚੇ ਤੇਰੀ ਸਰਣਾਈ ਤੂੰ ਆਪੇ ਸਚੁ ਬੁਝਾਵਣਿਆ ॥੭॥
ਜਿਨ ਸਚੁ ਜਾਤਾ ਸੇ ਸਚਿ ਸਮਾਣੇ ॥
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਸਚੁ ਵਖਾਣੇ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਬੈਰਾਗੀ ਨਿਜ ਘਰਿ ਤਾੜੀ ਲਾਵਣਿਆ ॥੮॥੩॥੪॥੧੧੧॥

(ਪਰਛੰਨਾ=ਢਕਿਆ ਹੋਇਆ, ਭਿੰਨਾ=ਭਿੱਜ ਗਿਆ, ਤਜਿ=
ਛੱਡ ਕੇ, ਸਹਜੁ ਸੁਖੁ=ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਦਾ ਆਨੰਦ,
ਮੰਨਿ=ਮਨ ਵਿਚ, ਹਉ=ਮੈਂ, ਇਕਸੁ ਸਿਉ=ਸਿਰਫ਼ ਇਕ
ਨਾਲ, ਇਕਤੁ ਘਰਿ=ਇਕ ਘਰ ਵਿਚ, ਬਿਸਾਰਿ=ਭੁਲਾ ਕੇ,
ਦੂਜੈ=ਤੈਥੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਚ, ਅਨਦਿਨੁ=ਹਰ ਰੋਜ਼,
ਭ੍ਰਮਿ=ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ, ਰੰਗਿ=ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਚ, ਕਰਮ ਬਿਧਾਤਾ=
ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਤੇ=ਤੋਂ,
ਨਾਲ, ਜੁਗ ਚਾਰੇ=ਚੌਹਾਂ ਜੁਗਾਂ ਵਿਚ,ਸਦਾ ਲਈ, ਜਾਤੇ=ਪ੍ਰਸਿੱਧ
ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਦੇਇ=ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਮਿ=ਨਾਮ ਵਿਚ, ਮੋਹਿ=ਮੋਹ
ਵਿਚ, ਜਮ ਪੁਰਿ=ਜਮ ਦੀ ਨਗਰੀ ਵਿਚ, ਸਹਾਹੀ=ਸਹਾਰਦਾ ਹੈ,
ਮਨਮੁਖ=ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ, ਪਾਪਿ=ਪਾਪ ਵਿਚ,
ਪਚਾਵਣਿਆ=ਸੜਦੇ ਹਨ,ਦੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤੁਧੁ=ਤੂੰ, ਭਾਇ=ਪ੍ਰੇਮ
ਵਿਚ, ਮਨ=ਮਨ ਵਿਚ, ਭਾਏ=ਪਿਆਰੇ ਲੱਗੇ, ਸੇਵਨਿ=ਸੇਂਵਦੇ ਹਨ,
ਹਰਿ ਜੀਉ=ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ, ਜਾਤਾ=ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ,ਪਛਾਣ ਲਿਆ,
ਵਖਾਣੇ=ਵਖਾਣ ਕੇ,ਉਚਾਰ ਕੇ, ਬੈਰਾਗੀ=ਵੈਰਾਗਵਾਨ,ਮਾਇਆ
ਤੋਂ ਉਪਰਾਮ, ਨਿਜ ਘਰਿ=ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ, ਤਾੜੀ=ਸਮਾਧੀ)

5. ਐਥੈ ਸਾਚੇ ਸੁ ਆਗੈ ਸਾਚੇ

ਐਥੈ ਸਾਚੇ ਸੁ ਆਗੈ ਸਾਚੇ ॥
ਮਨੁ ਸਚਾ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਰਾਚੇ ॥
ਸਚਾ ਸੇਵਹਿ ਸਚੁ ਕਮਾਵਹਿ ਸਚੋ ਸਚੁ ਕਮਾਵਣਿਆ ॥੧॥
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਵਣਿਆ ॥
ਸਚੇ ਸੇਵਹਿ ਸਚਿ ਸਮਾਵਹਿ ਸਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਵਣਿਆ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਪੰਡਿਤ ਪੜਹਿ ਸਾਦੁ ਨ ਪਾਵਹਿ ॥
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਮਾਇਆ ਮਨੁ ਭਰਮਾਵਹਿ ॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਸਭ ਸੁਧਿ ਗਵਾਈ ਕਰਿ ਅਵਗਣ ਪਛੋਤਾਵਣਿਆ ॥੨॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤਾ ਤਤੁ ਪਾਏ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥
ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਮਨੁ ਮਾਰੈ ਅਪੁਨਾ ਮੁਕਤੀ ਕਾ ਦਰੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੩॥
ਕਿਲਵਿਖ ਕਾਟੈ ਕ੍ਰੋਧੁ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਖੈ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥
ਸਚਿ ਰਤੇ ਸਦਾ ਬੈਰਾਗੀ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥੪॥
ਅੰਤਰਿ ਰਤਨੁ ਮਿਲੈ ਮਿਲਾਇਆ ॥
ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਨਸਾ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਾਇਆ ॥
ਪੜਿ ਪੜਿ ਪੰਡਿਤ ਮੋਨੀ ਥਕੇ ਚਉਥੇ ਪਦ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਪਾਵਣਿਆ ॥੫॥
ਆਪੇ ਰੰਗੇ ਰੰਗੁ ਚੜਾਏ ॥
ਸੇ ਜਨ ਰਾਤੇ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਰੰਗਾਏ ॥
ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਚੜਿਆ ਅਤਿ ਅਪਾਰਾ ਹਰਿ ਰਸਿ ਰਸਿ ਗੁਣ ਗਾਵਣਿਆ ॥੬॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਸਚੁ ਸੰਜਮੁ ਸੋਈ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਗਿਆਨੁ ਨਾਮਿ ਮੁਕਤਿ ਹੋਈ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਾਰ ਸਚੁ ਕਮਾਵਹਿ ਸਚੇ ਸਚਿ ਸਮਾਵਣਿਆ ॥੭॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਥਾਪੇ ਥਾਪਿ ਉਥਾਪੇ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤਿ ਪਤਿ ਸਭੁ ਆਪੇ ॥
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ਨਾਮੇ ਨਾਮਿ ਸਮਾਵਣਿਆ ॥੮॥੧੨॥੧੩॥੧੧੬॥

(ਐਥੈ=ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ, ਸੁ=ਉਹ ਬੰਦੇ, ਆਗੈ=ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ,
ਸਚਾ=ਸਦਾ-ਥਿਰ,ਅਡੋਲ, ਮੰਨਿ=ਮਨਿ, ਮਨ ਵਿਚ, ਸਾਦੁ=ਸੁਆਦ,
ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ, ਦੂਜੈ ਭਾਇ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ, ਭਰਮਾਵਹਿ=
ਭਟਕਾਂਦੇ ਹਨ, ਮੋਹਿ=ਮੋਹ ਵਿਚ, ਸੁਧਿ=ਸੂਝ, ਕਰਿ=ਕਰ ਕੇ, ਤਾ=ਤਦੋਂ,
ਤਤੁ=ਅਸਲੀਅਤ, ਮਰੈ=ਮਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਲਵਿਖ=ਪਾਪ, ਨਿਵਾਰੇ=ਦੂਰ
ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਰ=ਹਿਰਦਾ, ਧਾਰੇ=ਧਾਰ ਕੇ, ਬੈਰਾਗੀ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ
ਵਲੋਂ ਉਪਰਾਮ, ਅੰਤਰਿ=ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ=ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ
ਵਾਲੀ, ਮਨਸਾ=ਕਾਮਨਾ, ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ=ਤਿੰਨ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੀ, ਮੋਨੀ=ਮੋਨਧਾਰੀ
ਰਿਸ਼ੀ, ਚਉਥਾ ਪਦੁ=ਉਹ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਜੋ ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ
ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਸਰ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਰ=ਸੂਝ, ਸੇ ਜਨ=ਉਹ ਬੰਦੇ,
ਸਬਦਿ=ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ, ਅਪਾਰਾ=ਬੇਅੰਤ, ਰਸਿ=ਰਸ ਵਿਚ, ਸਚੁ ਸੋਈ=
ਉਹ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ, ਨਾਮਿ=ਨਾਮ ਵਿਚ, ਥਾਪੇ=ਸਾਜਦਾ ਹੈ,
ਥਾਪਿ=ਸਾਜ ਕੇ, ਉਥਾਪੇ=ਨਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ)

6. ਮਨਮੁਖ ਪੜਹਿ ਪੰਡਿਤ ਕਹਾਵਹਿ

ਮਨਮੁਖ ਪੜਹਿ ਪੰਡਿਤ ਕਹਾਵਹਿ ॥
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਮਹਾ ਦੁਖੁ ਪਾਵਹਿ ॥
ਬਿਖਿਆ ਮਾਤੇ ਕਿਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੂਨੀ ਆਵਣਿਆ ॥੧॥
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥
ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਤੇ ਹਰਿ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਹਰਿ ਰਸੁ ਸਹਜਿ ਪੀਆਵਣਿਆ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਵੇਦੁ ਪੜਹਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਨਹੀ ਆਇਆ ॥
ਵਾਦੁ ਵਖਾਣਹਿ ਮੋਹੇ ਮਾਇਆ ॥
ਅਗਿਆਨਮਤੀ ਸਦਾ ਅੰਧਿਆਰਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝਿ ਹਰਿ ਗਾਵਣਿਆ ॥੨॥
ਅਕਥੋ ਕਥੀਐ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਵੈ ॥
ਗੁਰਮਤੀ ਮਨਿ ਸਚੋ ਭਾਵੈ ॥
ਸਚੋ ਸਚੁ ਰਵਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਇਹੁ ਮਨੁ ਸਚਿ ਰੰਗਾਵਣਿਆ ॥੩॥
ਜੋ ਸਚਿ ਰਤੇ ਤਿਨ ਸਚੋ ਭਾਵੈ ॥
ਆਪੇ ਦੇਇ ਨ ਪਛੋਤਾਵੈ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਦਾ ਸਚੁ ਜਾਤਾ ਮਿਲਿ ਸਚੇ ਸੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੪॥
ਕੂੜੁ ਕੁਸਤੁ ਤਿਨਾ ਮੈਲੁ ਨ ਲਾਗੈ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਅਨਦਿਨੁ ਜਾਗੈ ॥
ਨਿਰਮਲ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਘਟ ਭੀਤਰਿ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥੫॥
ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਪੜਹਿ ਹਰਿ ਤਤੁ ਨ ਜਾਣਹਿ ॥
ਮੂਲਹੁ ਭੁਲੇ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਨ ਪਛਾਣਹਿ ॥
ਮੋਹ ਬਿਆਪੇ ਕਿਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਹਰਿ ਪਾਵਣਿਆ ॥੬॥
ਵੇਦੁ ਪੁਕਾਰੈ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਾਇਆ ॥
ਮਨਮੁਖ ਨ ਬੂਝਹਿ ਦੂਜੈ ਭਾਇਆ ॥
ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਪੜਹਿ ਹਰਿ ਏਕੁ ਨ ਜਾਣਹਿ ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਦੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੭॥
ਜਾ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਆਪਿ ਮਿਲਾਏ ॥
ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਸਹਸਾ ਦੂਖੁ ਚੁਕਾਏ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਵੈ ਕੀ ਸਚੀ ਵਡਿਆਈ ਨਾਮੋ ਮੰਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੮॥੩੦॥੩੧॥੧੨੮॥

(ਮਨਮੁਖ=ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ, ਦੂਜੈ ਭਾਇ=
ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ, ਬਿਖਿਆ=ਮਾਇਆ, ਮਾਤੇ=ਮਸਤ,
ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਤੇ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ, ਸਹਜਿ=ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ
ਵਿਚ, ਰਸੁ=ਸੁਆਦ,ਆਨੰਦ, ਵਾਦੁ=ਝਗੜਾ, ਅਗਿਆਨ=ਬੇ-ਸਮਝੀ,
ਅਕਥੋ=ਜਿਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਬਿਆਨ ਨਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਸੁਹਾਵੈ=
ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਸਚੋ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ, ਰਵਹਿ=ਸਿਮਰਦੇ ਹਨ,
ਭਾਵੈ=ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਦੇਇ=ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਤਾ=ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ, ਜਾਗੈ=
ਸੁਚੇਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤ੍ਰੈਗੁਣ=ਤ੍ਰਿਗੁਣੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਤਤੁ=
ਅਸਲੀਅਤ, ਮੂਲਹੁ=ਮੂਲ ਤੋਂ, ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ=ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ
ਹੈ, ਸਹਸਾ=ਸਹਮ)

7. ਇਕਿ ਗਾਵਤ ਰਹੇ ਮਨਿ ਸਾਦੁ ਨ ਪਾਇ

ਇਕਿ ਗਾਵਤ ਰਹੇ ਮਨਿ ਸਾਦੁ ਨ ਪਾਇ ॥
ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਗਾਵਹਿ ਬਿਰਥਾ ਜਾਇ ॥
ਗਾਵਣਿ ਗਾਵਹਿ ਜਿਨ ਨਾਮ ਪਿਆਰੁ ॥
ਸਾਚੀ ਬਾਣੀ ਸਬਦ ਬੀਚਾਰੁ ॥੧॥
ਗਾਵਤ ਰਹੈ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਵੈ ॥
ਮਨੁ ਤਨੁ ਰਾਤਾ ਨਾਮਿ ਸੁਹਾਵੈ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਇਕਿ ਗਾਵਹਿ ਇਕਿ ਭਗਤਿ ਕਰੇਹਿ ॥
ਨਾਮੁ ਨ ਪਾਵਹਿ ਬਿਨੁ ਅਸਨੇਹ ॥
ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਗੁਰ ਸਬਦ ਪਿਆਰਿ ॥
ਅਪਨਾ ਪਿਰੁ ਰਾਖਿਆ ਸਦਾ ਉਰਿ ਧਾਰਿ ॥੨॥
ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਮੂਰਖ ਆਪੁ ਜਣਾਵਹਿ ॥
ਨਚਿ ਨਚਿ ਟਪਹਿ ਬਹੁਤੁ ਦੁਖੁ ਪਾਵਹਿ ॥
ਨਚਿਐ ਟਪਿਐ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥
ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਭਗਤਿ ਪਾਏ ਜਨੁ ਸੋਇ ॥੩॥
ਭਗਤਿ ਵਛਲੁ ਭਗਤਿ ਕਰਾਏ ਸੋਇ ॥
ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਖੋਇ ॥
ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਚਾ ਸਭ ਬਿਧਿ ਜਾਣੈ ॥
ਨਾਨਕ ਬਖਸੇ ਨਾਮੁ ਪਛਾਣੈ ॥੪॥੪॥੨੪॥੧੫੮॥

(ਸਾਦੁ=ਆਨੰਦ,ਸੁਆਦ, ਜਾਇ=ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰ
ਭਾਵੈ=ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗੇ, ਸੁਹਾਵੈ=ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਨ
ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਗਤਿ ਕਰੇਹਿ=ਰਾਸਾਂ ਪਾਂਦੇ
ਹਨ, ਅਸਨੇਹ=ਪਿਆਰ, ਪਿਆਰਿ=ਪਿਆਰ ਵਿਚ,
ਉਰਿ=ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਆਪੁ ਜਣਾਵਹਿ=ਆਪਣੇ ਆਪ
ਨੂੰ ਭਗਤ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਮਰੈ=ਆਪਾ-ਭਾਵ ਵਲੋਂ
ਮਰਦਾ ਹੈ, ਸੋਇ=ਉਹ ਹੀ, ਵਛਲੁ=(ਵਤਸਲ)ਪਿਆਰ
ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਸਚੀ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ,ਪਰਵਾਨ,
ਸਭ ਬਿਧਿ=ਹਰੇਕ ਢੰਗ)

8. ਮਨ ਕਾ ਸੂਤਕੁ ਦੂਜਾ ਭਾਉ

ਮਨ ਕਾ ਸੂਤਕੁ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ॥
ਭਰਮੇ ਭੂਲੇ ਆਵਉ ਜਾਉ ॥੧॥
ਮਨਮੁਖਿ ਸੂਤਕੁ ਕਬਹਿ ਨ ਜਾਇ ॥
ਜਿਚਰੁ ਸਬਦਿ ਨ ਭੀਜੈ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਇ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਸਭੋ ਸੂਤਕੁ ਜੇਤਾ ਮੋਹੁ ਆਕਾਰੁ ॥
ਮਰਿ ਮਰਿ ਜੰਮੈ ਵਾਰੋ ਵਾਰ ॥੨॥
ਸੂਤਕੁ ਅਗਨਿ ਪਉਣੈ ਪਾਣੀ ਮਾਹਿ ॥
ਸੂਤਕੁ ਭੋਜਨੁ ਜੇਤਾ ਕਿਛੁ ਖਾਹਿ ॥੩॥
ਸੂਤਕਿ ਕਰਮ ਨ ਪੂਜਾ ਹੋਇ ॥
ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥੪॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿਐ ਸੂਤਕੁ ਜਾਇ ॥
ਮਰੈ ਨ ਜਨਮੈ ਕਾਲੁ ਨ ਖਾਇ ॥੫॥
ਸਾਸਤ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਸੋਧਿ ਦੇਖਹੁ ਕੋਇ ॥
ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਕੋ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥੬॥
ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਨਾਮੁ ਉਤਮੁ ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਿ ॥
ਕਲਿ ਮਹਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਉਤਰਸਿ ਪਾਰਿ ॥੭॥
ਸਾਚਾ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥੮॥੧॥੨੨੯॥

(ਸੂਤਕੁ=ਬਾਲਕ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਘਰ
ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਪਵਿਤ੍ਰਤਾ, ਦੂਜਾ
ਭਾਉ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਹੋਰ
ਨਾਲ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਪਿਆਰ,
ਆਵਉ ਜਾਉ=ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ,
ਮਨਮੁਖਿ=ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ
ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ, ਸਬਦਿ=ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ,
ਭੀਜੈ=ਭਿੱਜਦਾ ਹੈ, ਨਾਇ=ਨਾਮ ਵਿਚ,
ਸਭੋ=ਸਾਰਾ ਹੀ, ਜੇਤਾ=ਜਿਤਨਾ ਹੀ,
ਆਕਾਰੁ=ਇਹ ਦਿੱਸਦਾ ਜਗਤ, ਮਾਹਿ=
ਵਿਚ, ਜੇਤਾ ਕਿਛੁ=ਜਿਤਨਾ ਕੁਝ, ਸੂਤਕਿ=
ਅਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸੇਵਿਐ=ਜੇ ਸੇਵਾ
ਕੀਤੀ ਜਾਏ, ਜਾਇ=ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸੋਧਿ
ਦੇਖਹੁ=ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਵੇਖ ਲਵੋ, ਕੋ=ਕੋਈ
ਮਨੁੱਖ, ਮੁਕਤਿ=ਸੂਤਕ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ, ਜੁਗ
ਚਾਰੇ=ਚੌਹਾਂ ਜੁਗਾਂ ਵਿਚ, ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਿ=
ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ, ਕਲਿ ਮਹਿ=
ਇਸ ਸਮੇ ਵਿਚ ਭੀ ਜਿਸਨੂੰ ਕਲਿਜੁਗ ਕਹਿ
ਰਹੇ ਹਾਂ, ਗੁਰਮੁਖਿ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆ
ਮਨੁੱਖ, ਨ ਆਵੈ ਜਾਇ=ਆਉਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਨਹੀਂ,
ਗੁਰਮੁਖਿ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨਿ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ)

9. ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਤਿਸੁ ਸਦਾ ਅਨੰਦ

ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਤਿਸੁ ਸਦਾ ਅਨੰਦ ॥
ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟੇ ਗੁਰ ਗੋਬਿੰਦ ॥
ਨਾ ਫਿਰਿ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਸਾਚਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕਉ ਨਾਮੁ ਲਿਖਿਆ ਧੁਰਿ ਲੇਖੁ ॥
ਤੇ ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਧਿਆਵਹਿ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਤੇ ਭਗਤਿ ਵਿਸੇਖੁ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕਉ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਲਏ ਮਿਲਾਇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕੀ ਗਹਣ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥
ਪੂਰੈ ਸਤਿਗੁਰ ਦਿਤੀ ਵਡਿਆਈ ॥
ਊਤਮ ਪਦਵੀ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਈ ॥੨॥
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਰੇ ਸੁ ਆਪੇ ਆਪਿ ॥
ਏਕ ਘੜੀ ਮਹਿ ਥਾਪਿ ਉਥਾਪਿ ॥
ਕਹਿ ਕਹਿ ਕਹਣਾ ਆਖਿ ਸੁਣਾਏ ॥
ਜੇ ਸਉ ਘਾਲੇ ਥਾਇ ਨ ਪਾਏ ॥੩॥
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਪੋਤੈ ਪੁੰਨੁ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਗੁਰੂ ਮਿਲਾਏ ॥
ਸਚੁ ਬਾਣੀ ਗੁਰੁ ਸਬਦੁ ਸੁਣਾਏ ॥
ਜਹਾਂ ਸਬਦੁ ਵਸੈ ਤਹਾਂ ਦੁਖੁ ਜਾਏ ॥
ਗਿਆਨਿ ਰਤਨਿ ਸਾਚੈ ਸਹਜਿ ਸਮਾਏ ॥੪॥
ਨਾਵੈ ਜੇਵਡੁ ਹੋਰੁ ਧਨੁ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
ਜਿਸ ਨੋ ਬਖਸੇ ਸਾਚਾ ਸੋਇ ॥
ਪੂਰੈ ਸਬਦਿ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ॥੫॥੧੧॥੫੦॥੩੬੪॥

(ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟੇ=ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤੇ=ਤੋਂ,
ਸਾਚਿ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਵਿਚ, ਧੁਰਿ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ
ਹਜ਼ੂਰੀ ਤੋਂ, ਤੇ=ਉਹ ਬੰਦੇ, ਵਿਸੇਖੁ=ਮੱਥੇ ਉਤੇ
ਕੇਸਰ ਆਦਿਕ ਦਾ ਟਿੱਕਾ, ਗਹਣ=ਡੂੰਘੀ,
ਗਤਿ=ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ, ਪੂਰੈ ਸਤਿਗੁਰ=
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਨੇ, ਥਾਪਿ=ਥਾਪ ਕੇ, ਉਥਾਪਿ=
ਉਥਾਪੇ, ਨਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਹਿ ਕਹਿ ਕਹਣਾ=
ਮੁੜ ਮੁੜ ਆਖਣਾ, ਪੋਤੈ=ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿਚ, ਸਚੁ=
ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ, ਗਿਆਨਿ=ਗਿਆਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ,
ਰਤਨਿ=ਰਤਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਨਾਵੈ ਜੇਵਡੁ=ਨਾਮ ਦੇ
ਬਰਾਬਰ, ਸਾਚਾ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ, ਮੰਨਿ=ਮਨ ਵਿਚ)

10. ਨਿਰਤਿ ਕਰੇ ਬਹੁ ਵਾਜੇ ਵਜਾਏ

ਨਿਰਤਿ ਕਰੇ ਬਹੁ ਵਾਜੇ ਵਜਾਏ ॥
ਇਹੁ ਮਨੁ ਅੰਧਾ ਬੋਲਾ ਹੈ ਕਿਸੁ ਆਖਿ ਸੁਣਾਏ ॥
ਅੰਤਰਿ ਲੋਭੁ ਭਰਮੁ ਅਨਲ ਵਾਉ ॥
ਦੀਵਾ ਬਲੈ ਨ ਸੋਝੀ ਪਾਇ ॥੧॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਘਟਿ ਚਾਨਣੁ ਹੋਇ ॥
ਆਪੁ ਪਛਾਣਿ ਮਿਲੈ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਿਰਤਿ ਹਰਿ ਲਾਗੈ ਭਾਉ ॥
ਪੂਰੇ ਤਾਲ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ॥
ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਚਾ ਆਪੇ ਜਾਣੁ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਅੰਤਰਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਪਛਾਣੁ ॥੨॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਅੰਤਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੁ ॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸਹਜਿ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਜੁਗਤਿ ਸਚੁ ਸੋਇ ॥
ਪਾਖੰਡਿ ਭਗਤਿ ਨਿਰਤਿ ਦੁਖੁ ਹੋਇ ॥੩॥
ਏਹਾ ਭਗਤਿ ਜਨੁ ਜੀਵਤ ਮਰੈ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਭਵਜਲੁ ਤਰੈ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਭਗਤਿ ਥਾਇ ਪਾਇ ॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਆਪਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੪॥
ਹਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਮਿਲਾਏ ॥
ਨਿਹਚਲ ਭਗਤਿ ਹਰਿ ਸਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਏ ॥
ਭਗਤਿ ਰਤੇ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਸਚੀ ਸੋਇ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥੫॥੧੨॥੫੧॥੩੬੪॥

(ਨਿਰਤਿ=ਨਾਚ, ਕਿਸੁ=ਕਿਸ ਨੂੰ, ਆਖਿ=
ਆਖ ਕੇ, ਅਨਲ=ਅੱਗ, ਵਾਉ=ਹਵਾ,
ਝੱਖੜ, ਗੁਰਮੁਖਿ=ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ,
ਘਟਿ=ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਆਪੁ=ਆਪਣੇ ਆਪ
ਨੂੰ, ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ, ਪਛਾਣਿ=
ਪਛਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਉ=ਪ੍ਰੇਮ, ਆਪੁ=ਹਉਮੈ,
ਜਾਣੁ=ਜਾਣੂ, ਸਬਦਿ=ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਪਛਾਣੁ=
ਪਛਾਣੂ, ਸਹਜਿ=ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ,
ਸਚੁ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ, ਪਾਖੰਡਿ=
ਪਖੰਡ ਨਾਲ, ਪਰਸਾਦੀ=ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ, ਭਵਜਲੁ=
ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ, ਥਾਇ ਪਾਇ=ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ, ਥਾਇ=ਥਾਂ ਵਿਚ,ਲੇਖੇ ਵਿਚ, ਨਿਹਚਲ=ਨਾਹ
ਡੋਲਣ ਵਾਲੀ, ਸਿਉ=ਨਾਲ, ਸੋਇ=ਸੋਭਾ, ਸਚੀ=
ਸਦਾ-ਥਿਰ)

11. ਅਤੁਲੁ ਕਿਉ ਤੋਲਿਆ ਜਾਇ

ਅਤੁਲੁ ਕਿਉ ਤੋਲਿਆ ਜਾਇ ॥
ਦੂਜਾ ਹੋਇ ਤ ਸੋਝੀ ਪਾਇ ॥
ਤਿਸ ਤੇ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
ਤਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤਿ ਕਿਕੂ ਹੋਇ ॥੧॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
ਤਾ ਕੋ ਜਾਣੈ ਦੁਬਿਧਾ ਜਾਇ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਆਪਿ ਸਰਾਫੁ ਕਸਵਟੀ ਲਾਏ ॥
ਆਪੇ ਪਰਖੇ ਆਪਿ ਚਲਾਏ ॥
ਆਪੇ ਤੋਲੇ ਪੂਰਾ ਹੋਇ ॥
ਆਪੇ ਜਾਣੈ ਏਕੋ ਸੋਇ ॥੨॥
ਮਾਇਆ ਕਾ ਰੂਪੁ ਸਭੁ ਤਿਸ ਤੇ ਹੋਇ ॥
ਜਿਸ ਨੋ ਮੇਲੇ ਸੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥
ਜਿਸ ਨੋ ਲਾਏ ਲਗੈ ਤਿਸੁ ਆਇ ॥
ਸਭੁ ਸਚੁ ਦਿਖਾਲੇ ਤਾ ਸਚਿ ਸਮਾਇ ॥੩॥
ਆਪੇ ਲਿਵ ਧਾਤੁ ਹੈ ਆਪੇ ॥
ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ ਆਪੇ ਜਾਪੇ ॥
ਆਪੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਬਦੁ ਹੈ ਆਪੇ ॥
ਨਾਨਕ ਆਖਿ ਸੁਣਾਏ ਆਪੇ ॥੪॥੨॥੭੯੭॥

(ਅਤੁਲੁ=ਜਿਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੋਰ
ਕਿਉ ਤੋਲਿਆ ਜਾਇ=ਨਹੀਂ ਤੋਲਿਆ
ਜਾ ਸਕਦਾ, ਦੂਜਾ=ਕੋਈ ਹੋਰ, ਸੋਝੀ=
ਸਮਝ, ਤਿਸ ਤੇ=ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ, ਕਿਕੂ=
ਕਿਵਂੇ, ਪਰਸਾਦਿ=ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ, ਤਾ=
ਤਦੋਂ, ਕੋ=ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ, ਜਾਣੈ=ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੁਬਿਧਾ=ਮੇਰ-ਤੇਰ, ਜਾਇ=ਦੂਰ
ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸਰਾਫੁ=ਪਰਖਣ ਵਾਲਾ,
ਕਸਵਟੀ=ਉਹ ਵੱਟੀ ਜਿਸ ਉਤੇ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਰਗੜ
ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਖਰਾ ਹੈ ਜਾਂ
ਨਹੀਂ, ਆਪੇ=ਆਪ ਹੀ, ਚਲਾਏ=ਪਰਚਲਤ
ਕਰਦਾ ਹੈ, ਏਕੋ ਸੋਇ=ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਹੀ,
ਨਿਰਮਲ=ਪਵਿੱਤ੍ਰ, ਲਾਏ=ਚੰਬੋੜਦਾ ਹੈ,
ਆਇ=ਆ ਕੇ, ਲਗੈ=ਚੰਬੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
ਸਚਿ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਵਿਚ, ਧਾਤੁ=
ਮਾਇਆ, ਬੁਝਾਏ=ਸਮਝ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ,
ਜਾਪੇ=ਜਪਦਾ ਹੈ, ਆਖਿ=ਉਚਾਰ ਕੇ)

12. ਵਾਜੇ ਪੰਚ ਸਬਦ ਤਿਤੁ ਘਰਿ ਸਭਾਗੈ

ਵਾਜੇ ਪੰਚ ਸਬਦ ਤਿਤੁ ਘਰਿ ਸਭਾਗੈ ॥
ਘਰਿ ਸਭਾਗੈ ਸਬਦ ਵਾਜੇ ਕਲਾ ਜਿਤੁ ਘਰਿ ਧਾਰੀਆ ॥
ਪੰਚ ਦੂਤ ਤੁਧੁ ਵਸਿ ਕੀਤੇ ਕਾਲੁ ਕੰਟਕੁ ਮਾਰਿਆ ॥
ਧੁਰਿ ਕਰਮਿ ਪਾਇਆ ਤੁਧੁ ਜਿਨ ਕਉ ਸਿ ਨਾਮਿ ਹਰਿ ਕੈ ਲਾਗੇ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਤਹ ਸੁਖੁ ਹੋਆ ਤਿਤੁ ਘਰਿ ਅਨਹਦ ਵਾਜੇ ॥੫॥੯੧੭॥

(ਵਾਜੇ=ਵੱਜਦੇ ਹਨ, ਪੰਚ ਸਬਦ=ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਾਜ਼ਾਂ
ਦੀਆਂ ਮਿਲਵੀਆਂ ਸੁਰਾਂ, ਤਿਤੁ=ਉਸ ਵਿਚ, ਤਿਤੁ ਘਰਿ=
ਉਸ ਹਿਰਦੇ-ਘਰਿ ਵਿਚ, ਸਭਾਗੈ=ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਚ,
ਕਲਾ=ਸੱਤਿਆ, ਜਿਤੁ ਘਰਿ=ਜਿਸ ਘਰ ਵਿਚ, ਧਾਰੀਆ=
ਤੂੰ ਪਾਈ ਹੈ, ਪੰਚ ਦੂਤ=ਕਾਮਾਦਿਕ ਪੰਜ ਵੈਰੀ, ਕੰਟਕੁ ਕਾਲੁ=
ਡਰਾਉਣਾ ਕਾਲ, ਧੁਰਿ=ਧੁਰ ਤੋਂ, ਕਰਮਿ=ਮੇਹਰ ਨਾਲ, ਸਿ=
ਉਹ ਬੰਦੇ, ਅਨਹਦ=ਅਨ-ਹਦ,ਬਿਨਾ ਵਜਾਏ ਵੱਜਣ ਵਾਲੇ,
ਇਕ-ਰਸ,ਲਗਾਤਾਰ)

13. ਬਾਬਾ ਜਿਸੁ ਤੂ ਦੇਹਿ ਸੋਈ ਜਨੁ ਪਾਵੈ

ਬਾਬਾ ਜਿਸੁ ਤੂ ਦੇਹਿ ਸੋਈ ਜਨੁ ਪਾਵੈ ॥
ਪਾਵੈ ਤ ਸੋ ਜਨੁ ਦੇਹਿ ਜਿਸ ਨੋ ਹੋਰਿ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਵੇਚਾਰਿਆ ॥
ਇਕਿ ਭਰਮਿ ਭੂਲੇ ਫਿਰਹਿ ਦਹ ਦਿਸਿ ਇਕਿ ਨਾਮਿ ਲਾਗਿ ਸਵਾਰਿਆ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਮਨੁ ਭਇਆ ਨਿਰਮਲੁ ਜਿਨਾ ਭਾਣਾ ਭਾਵਏ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਜਿਸੁ ਦੇਹਿ ਪਿਆਰੇ ਸੋਈ ਜਨੁ ਪਾਵਏ ॥੮॥੯੧੮॥

(ਬਾਬਾ=ਹੇ ਹਰੀ, ਦੇਹਿ=ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ, ਹੋਰਿ ਵੇਚਾਰਿਆ=
ਹੋਰ ਵਿਚਾਰੇ ਜੀਵ, ਕਿਆ ਕਰਹਿ=ਕੀਹ ਕਰ ਸਕਦੇ
ਹਨ, ਇਕਿ=ਕਈ ਜੀਵ, ਭਰਮਿ=ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ,
ਦਹਦਿਸਿ=ਦਸੀਂ ਪਾਸੀਂ, ਭਾਣਾ=ਰਜ਼ਾ)

14. ਏ ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਤੂ ਸਦਾ ਸਚੁ ਸਮਾਲੇ

ਏ ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਤੂ ਸਦਾ ਸਚੁ ਸਮਾਲੇ ॥
ਏਹੁ ਕੁਟੰਬੁ ਤੂ ਜਿ ਦੇਖਦਾ ਚਲੈ ਨਾਹੀ ਤੇਰੈ ਨਾਲੇ ॥
ਸਾਥਿ ਤੇਰੈ ਚਲੈ ਨਾਹੀ ਤਿਸੁ ਨਾਲਿ ਕਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਈਐ ॥
ਐਸਾ ਕੰਮੁ ਮੂਲੇ ਨ ਕੀਚੈ ਜਿਤੁ ਅੰਤਿ ਪਛੋਤਾਈਐ ॥
ਸਤਿਗੁਰੂ ਕਾ ਉਪਦੇਸੁ ਸੁਣਿ ਤੂ ਹੋਵੈ ਤੇਰੈ ਨਾਲੇ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਮਨ ਪਿਆਰੇ ਤੂ ਸਦਾ ਸਚੁ ਸਮਾਲੇ ॥੧੧॥੯੧੮॥

(ਸਮਾਲੇ=ਸਮਾਲਿ,ਚੇਤੇ ਰੱਖ, ਜਿ=ਜੇਹੜਾ, ਮੂਲੇ ਨ=
ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ, ਕੀਚੈ=ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਜਿਤੁ=
ਜਿਸ ਕਰਕੇ, ਅੰਤਿ=ਆਖ਼ਰ ਨੂੰ)

15. ਭਗਤਾ ਕੀ ਚਾਲ ਨਿਰਾਲੀ

ਭਗਤਾ ਕੀ ਚਾਲ ਨਿਰਾਲੀ ॥
ਚਾਲਾ ਨਿਰਾਲੀ ਭਗਤਾਹ ਕੇਰੀ ਬਿਖਮ ਮਾਰਗਿ ਚਲਣਾ ॥
ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਤਜਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਨਾਹੀ ਬੋਲਣਾ ॥
ਖੰਨਿਅਹੁ ਤਿਖੀ ਵਾਲਹੁ ਨਿਕੀ ਏਤੁ ਮਾਰਗਿ ਜਾਣਾ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਿਨੀ ਆਪੁ ਤਜਿਆ ਹਰਿ ਵਾਸਨਾ ਸਮਾਣੀ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਚਾਲ ਭਗਤਾ ਜੁਗਹੁ ਜੁਗੁ ਨਿਰਾਲੀ ॥੧੪॥੯੧੮-੯੧੯॥

(ਭਗਤ=ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ,
ਚਾਲ=ਜੀਵਨ ਜੁਗਤੀ, ਨਿਰਾਲੀ=ਵੱਖਰੀ, ਕੇਰੀ=
ਦੀ, ਬਿਖਮ=ਔਖਾ, ਮਾਰਗਿ=ਰਾਹ ਉਤੇ, ਤਜਿ=
ਤਿਆਗ ਕੇ, ਖੰਨਿਅਹੁ=ਖੰਡੇ ਨਾਲੋਂ,ਤਲਵਾਰ ਨਾਲੋਂ,
ਵਾਲਹੁ=ਵਾਲ ਨਾਲੋਂ, ਨਿਕੀ=ਬਾਰੀਕ, ਏਤੁ ਮਾਰਗਿ=
ਇਸ ਰਸਤੇ ਉਤੇ, ਆਪੁ=ਆਪਾ-ਭਾਵ, ਜੁਗਹੁ ਜੁਗੁ=
ਹਰੇਕ ਜੁਗ ਵਿਚ, ਸਦਾ ਹੀ)

16. ਕਰਮੀ ਸਹਜੁ ਨ ਊਪਜੈ

ਕਰਮੀ ਸਹਜੁ ਨ ਊਪਜੈ ਵਿਣੁ ਸਹਜੈ ਸਹਸਾ ਨ ਜਾਇ ॥
ਨਹ ਜਾਇ ਸਹਸਾ ਕਿਤੈ ਸੰਜਮਿ ਰਹੇ ਕਰਮ ਕਮਾਏ ॥
ਸਹਸੈ ਜੀਉ ਮਲੀਣੁ ਹੈ ਕਿਤੁ ਸੰਜਮਿ ਧੋਤਾ ਜਾਏ ॥
ਮੰਨੁ ਧੋਵਹੁ ਸਬਦਿ ਲਾਗਹੁ ਹਰਿ ਸਿਉ ਰਹਹੁ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਸਹਜੁ ਉਪਜੈ ਇਹੁ ਸਹਸਾ ਇਵ ਜਾਇ ॥੧੮॥੯੧੯॥

(ਕਰਮੀ=ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ,ਕਰਮ-ਕਾਂਡ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਸਹਜੁ=ਅਡੋਲਤਾ,
ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ, ਸਹਸਾ=ਚਿੰਤਾ-ਸਹਿਮ, ਕਿਤੈ ਸੰਜਮਿ=ਕਿਸੇ
ਜੁਗਤੀ ਨਾਲ, ਰਹੇ=ਥੱਕ ਗਏ, ਮਲੀਣੁ=ਮੈਲਾ, ਕਿਤੁ=ਕਿਸ ਦੀ
ਰਾਹੀਂ, ਕਿਤੁ ਸੰਜਮਿ=ਕਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਮੰਨੁ=ਮਨ, ਇਵ=ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ)

17. ਜੀਅਹੁ ਮੈਲੇ ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲ

ਜੀਅਹੁ ਮੈਲੇ ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲ ॥
ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲ ਜੀਅਹੁ ਤ ਮੈਲੇ ਤਿਨੀ ਜਨਮੁ ਜੂਐ ਹਾਰਿਆ ॥
ਏਹ ਤਿਸਨਾ ਵਡਾ ਰੋਗੁ ਲਗਾ ਮਰਣੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ॥
ਵੇਦਾ ਮਹਿ ਨਾਮੁ ਉਤਮੁ ਸੋ ਸੁਣਹਿ ਨਾਹੀ ਫਿਰਹਿ ਜਿਉ ਬੇਤਾਲਿਆ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਜਿਨ ਸਚੁ ਤਜਿਆ ਕੂੜੇ ਲਾਗੇ ਤਿਨੀ ਜਨਮੁ ਜੂਐ ਹਾਰਿਆ ॥੧੯॥੯੧੯॥

(ਜੀਅਹੁ=ਜਿੰਦ ਤੋਂ,ਮਨ ਵਿਚੋਂ, ਤਿਨੀ=ਉਹਨਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ,
ਮਰਣੁ=ਮੌਤ, ਬੇਤਾਲੇ=ਭੂਤਨੇ, ਤਾਲ ਤੋਂ ਖੁੰਝੇ ਹੋਏ, ਜਿਨ=ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ)

18. ਜੀਅਹੁ ਨਿਰਮਲ ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲ

ਜੀਅਹੁ ਨਿਰਮਲ ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲ ॥
ਬਾਹਰਹੁ ਤ ਨਿਰਮਲ ਜੀਅਹੁ ਨਿਰਮਲ ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਕਰਣੀ ਕਮਾਣੀ ॥
ਕੂੜ ਕੀ ਸੋਇ ਪਹੁਚੈ ਨਾਹੀ ਮਨਸਾ ਸਚਿ ਸਮਾਣੀ ॥
ਜਨਮੁ ਰਤਨੁ ਜਿਨੀ ਖਟਿਆ ਭਲੇ ਸੇ ਵਣਜਾਰੇ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਜਿਨ ਮੰਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਸਦਾ ਰਹਹਿ ਗੁਰ ਨਾਲੇ ॥੨੦॥੯੧੯॥

(ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ=ਗੁਰੂ ਤੋਂ, ਕਰਣੀ=ਆਚਰਨ,ਕਰਨ-ਜੋਗ ਕੰਮ,
ਕਮਾਣੀ=ਕਮਾਈ ਹੈ, ਕੂੜ=ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ, ਸੋਇ=ਖ਼ਬਰ,
ਮਨਸਾ=ਮਨ ਦਾ ਫੁਰਨਾ, ਸਚਿ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਵਿਚ,
ਵਣਜਾਰੇ=ਵਣਜ ਕਰਨ ਆਏ ਬੰਦੇ, ਮੰਨੁ=ਮਨ)

19. ਆਵਹੁ ਸਿਖ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕੇ ਪਿਆਰਿਹੋ

ਆਵਹੁ ਸਿਖ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕੇ ਪਿਆਰਿਹੋ ਗਾਵਹੁ ਸਚੀ ਬਾਣੀ ॥
ਬਾਣੀ ਤ ਗਾਵਹੁ ਗੁਰੂ ਕੇਰੀ ਬਾਣੀਆ ਸਿਰਿ ਬਾਣੀ ॥
ਜਿਨ ਕਉ ਨਦਰਿ ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ ਹਿਰਦੈ ਤਿਨਾ ਸਮਾਣੀ ॥
ਪੀਵਹੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਦਾ ਰਹਹੁ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਜਪਿਹੁ ਸਾਰਿਗਪਾਣੀ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਦਾ ਗਾਵਹੁ ਏਹ ਸਚੀ ਬਾਣੀ ॥੨੩॥੯੨੦॥

(ਸਚੀ ਬਾਣੀ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਵਾਲੀ ਬਾਣੀ,
ਸਿਰ=ਸਿਰ ਉਤੇ,ਸਭ ਤੋਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ, ਨਦਰਿ=ਮੇਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ,
ਕਰਮੁ=ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼, ਹਰਿ ਰੰਗਿ=ਹਰੀ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ, ਸਾਰਿਗ
ਪਾਣੀ=ਧਨੁਖਧਾਰੀ ਪ੍ਰਭੂ, ਕੇਰੀ=ਦੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ=ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ
ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਜਲ)

20. ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ੍ਰ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਬੀਚਾਰਦੇ

ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ੍ਰ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਬੀਚਾਰਦੇ ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ॥
ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ਗੁਰੂ ਬਾਝਹੁ ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ॥
ਤਿਹੀ ਗੁਣੀ ਸੰਸਾਰੁ ਭ੍ਰਮਿ ਸੁਤਾ ਸੁਤਿਆ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਸੇ ਜਨ ਜਾਗੇ ਜਿਨਾ ਹਰਿ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਬੋਲਹਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸੋ ਤਤੁ ਪਾਏ ਜਿਸ ਨੋ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਗੈ ਜਾਗਤ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥੨੭॥੯੨੦॥

(ਤਤੈ ਸਾਰ=ਤੱਤ ਦੀ ਸੂਝ,ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਸਮਝ, ਤਿਹੀ ਗੁਣੀ=
ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸੁਭਾਵਾਂ ਵਿਚ, ਭ੍ਰਮਿ=ਭਟਕ ਭਟਕ ਕੇ, ਰੈਣਿ=
ਉਮਰ,ਰਾਤ, ਸੇ=ਉਹ ਬੰਦੇ, ਮਨਿ=ਮਨ ਵਿਚ, ਅਨਦਿਨੁ=ਹਰ ਰੋਜ਼,
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ=ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਬਾਣੀ, ਜਾਗਤ=
ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿੰਦਿਆਂ)

21. ਹਰਿ ਆਪਿ ਅਮੁਲਕੁ ਹੈ

ਹਰਿ ਆਪਿ ਅਮੁਲਕੁ ਹੈ ਮੁਲਿ ਨ ਪਾਇਆ ਜਾਇ ॥
ਮੁਲਿ ਨ ਪਾਇਆ ਜਾਇ ਕਿਸੈ ਵਿਟਹੁ ਰਹੇ ਲੋਕ ਵਿਲਲਾਇ ॥
ਐਸਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਜੇ ਮਿਲੈ ਤਿਸ ਨੋ ਸਿਰੁ ਸਉਪੀਐ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਜਾਇ ॥
ਜਿਸ ਦਾ ਜੀਉ ਤਿਸੁ ਮਿਲਿ ਰਹੈ ਹਰਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
ਹਰਿ ਆਪਿ ਅਮੁਲਕੁ ਹੈ ਭਾਗ ਤਿਨਾ ਕੇ ਨਾਨਕਾ ਜਿਨ ਹਰਿ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥੩੦॥੯੨੧॥

(ਅਮੁਲਕੁ=ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੀਮਤ ਤੋਂ ਮਿਲ ਨ ਸਕੇ, ਮੁਲਿ=ਕੀਮਤ ਨਾਲ,
ਕਿਸੈ ਵਿਟਹੁ=ਕਿਸੇ ਭੀ ਬੰਦੇ ਤੋਂ, ਵਿਲਲਾਇ=ਖਪ ਖਪ ਕੇ, ਰਹੇ=
ਰਹਿ ਗਏ, ਹਾਰ ਗਏ, ਆਪੁ=ਆਪਾ-ਭਾਵ, ਜਿਸ ਦਾ=ਜਿਸ
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ, ਜੀਉ=ਜੀਵ, ਪਲੈ ਪਾਇ=
ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ)

22. ਏ ਰਸਨਾ ਤੂ ਅਨ ਰਸਿ ਰਾਚਿ ਰਹੀ

ਏ ਰਸਨਾ ਤੂ ਅਨ ਰਸਿ ਰਾਚਿ ਰਹੀ ਤੇਰੀ ਪਿਆਸ ਨ ਜਾਇ ॥
ਪਿਆਸ ਨ ਜਾਇ ਹੋਰਤੁ ਕਿਤੈ ਜਿਚਰੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਲੈ ਨ ਪਾਇ ॥
ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਾਇ ਪਲੈ ਪੀਐ ਹਰਿ ਰਸੁ ਬਹੁੜਿ ਨ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਲਾਗੈ ਆਇ ॥
ਏਹੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਕਰਮੀ ਪਾਈਐ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਜਿਸੁ ਆਇ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਹੋਰਿ ਅਨ ਰਸ ਸਭਿ ਵੀਸਰੇ ਜਾ ਹਰਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੩੨॥੯੨੧॥

(ਏ ਰਸਨਾ=ਹੇ ਮੇਰੀ ਜੀਭ, ਅਨ ਰਸਿ=ਹੋਰ ਹੋਰ ਰਸ ਵਿਚ,
ਰਾਚਿ ਰਹੀ=ਮਸਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈਂ, ਪਿਆਸ=ਸੁਆਦਾਂ ਦਾ ਚਸਕਾ,
ਹੋਰਤੁ ਕਿਤੈ=ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਥਾਂ ਤੋਂ, ਪਲੈ ਨ ਪਾਇ=ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ,
ਪੀਐ=ਪੀਂਦਾ ਹੈ, ਬਹੁੜਿ=ਮੁੜ, ਫਿਰ, ਕਰਮੀ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮੇਹਰ
ਨਾਲ, ਹੋਰਿ ਅਨ ਰਸ=ਹੋਰ ਦੂਜੇ ਸਾਰੇ ਸੁਆਦ)

23. ਏ ਨੇਤ੍ਰਹੁ ਮੇਰਿਹੋ

ਏ ਨੇਤ੍ਰਹੁ ਮੇਰਿਹੋ ਹਰਿ ਤੁਮ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਧਰੀ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਦੇਖਹੁ ਕੋਈ ॥
ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਦੇਖਹੁ ਕੋਈ ਨਦਰੀ ਹਰਿ ਨਿਹਾਲਿਆ ॥
ਏਹੁ ਵਿਸੁ ਸੰਸਾਰੁ ਤੁਮ ਦੇਖਦੇ ਏਹੁ ਹਰਿ ਕਾ ਰੂਪੁ ਹੈ ਹਰਿ ਰੂਪੁ ਨਦਰੀ ਆਇਆ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਬੁਝਿਆ ਜਾ ਵੇਖਾ ਹਰਿ ਇਕੁ ਹੈ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਈ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਏਹਿ ਨੇਤ੍ਰ ਅੰਧ ਸੇ ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਦਿਬ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਹੋਈ ॥੩੬॥੯੨੨॥

(ਨੇਤ੍ਰ=ਅੱਖਾਂ, ਜੋਤਿ=ਰੋਸ਼ਨੀ, ਨਿਹਾਲਿਆ=ਨਿਹਾਲੋ,ਵੇਖੋ, ਨਦਰੀ=
ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ,ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ, ਵਿਸੁ=ਵਿਸ਼ਵ,ਸਾਰਾ, ਨਦਰੀ ਆਇਆ=
ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ, ਅੰਧ=ਅੰਨ੍ਹੇ, ਸੇ=ਸਨ, ਦਿਬ=ਦਿਵਯ,ਚਮਕੀਲੀ,
ਦ੍ਰਿਸਟਿ=ਨਜ਼ਰ)

24. ਏ ਸ੍ਰਵਣਹੁ ਮੇਰਿਹੋ

ਏ ਸ੍ਰਵਣਹੁ ਮੇਰਿਹੋ ਸਾਚੈ ਸੁਨਣੈ ਨੋ ਪਠਾਏ ॥
ਸਾਚੈ ਸੁਨਣੈ ਨੋ ਪਠਾਏ ਸਰੀਰਿ ਲਾਏ ਸੁਣਹੁ ਸਤਿ ਬਾਣੀ ॥
ਜਿਤੁ ਸੁਣੀ ਮਨੁ ਤਨੁ ਹਰਿਆ ਹੋਆ ਰਸਨਾ ਰਸਿ ਸਮਾਣੀ ॥
ਸਚੁ ਅਲਖ ਵਿਡਾਣੀ ਤਾ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਏ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸੁਣਹੁ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋਵਹੁ ਸਾਚੈ ਸੁਨਣੈ ਨੋ ਪਠਾਏ ॥੩੭॥੯੨੨॥

(ਸ੍ਰਵਣ=ਕੰਨ, ਪਠਾਏ=ਭੇਜੇ, ਸਾਚੈ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ,
ਸਤਿ ਬਾਣੀ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਵਾਲੀ
ਬਾਣੀ, ਜਿਤੁ=ਜਿਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਜਿਤੁ ਸੁਣੀ=ਜਿਸ ਦੇ ਸੁਣਨ
ਨਾਲ, ਰਸਿ=ਆਨੰਦ ਵਿਚ, ਹਰਿਆ=ਖਿੜਿਆ, ਵਿਡਾਣੀ=
ਅਸਚਰਜ, ਗਤਿ=ਹਾਲਤ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ=ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਦੇਣ ਵਾਲਾ)

25. ਅਨਦੁ ਸੁਣਹੁ ਵਡਭਾਗੀਹੋ

ਅਨਦੁ ਸੁਣਹੁ ਵਡਭਾਗੀਹੋ ਸਗਲ ਮਨੋਰਥ ਪੂਰੇ ॥
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਇਆ ਉਤਰੇ ਸਗਲ ਵਿਸੂਰੇ ॥
ਦੂਖ ਰੋਗ ਸੰਤਾਪ ਉਤਰੇ ਸੁਣੀ ਸਚੀ ਬਾਣੀ ॥
ਸੰਤ ਸਾਜਨ ਭਏ ਸਰਸੇ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਜਾਣੀ ॥
ਸੁਣਤੇ ਪੁਨੀਤ ਕਹਤੇ ਪਵਿਤੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰੇ ॥
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕੁ ਗੁਰ ਚਰਣ ਲਾਗੇ ਵਾਜੇ ਅਨਹਦ ਤੂਰੇ ॥੪੦॥੧॥੯੨੨॥

(ਵਿਸੂਰੇ=ਚਿੰਤਾ-ਝੋਰੇ, ਸੰਤਾਪ=ਕਲੇਸ਼, ਸਚੀ ਬਾਣੀ=
ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ, ਸਰਸੇ=
ਸ-ਰਸ, ਆਨੰਦ-ਭਰਪੂਰ, ਗੁਰ ਤੇ=ਗੁਰੂ ਤੋਂ, ਸਤਿਗੁਰੁ
ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰੇ=ਗੁਰੂ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ ਹੈ,
ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ-ਰੂਪ ਹੈ, ਅਨਹਦ=ਇਕ-ਰਸ, ਤੂਰੇ=ਵਾਜੇ,
ਮਨੋਰਥ=ਮਨ ਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ)

26. ਜਹ ਬੈਸਾਲਹਿ ਤਹ ਬੈਸਾ ਸੁਆਮੀ

ਜਹ ਬੈਸਾਲਹਿ ਤਹ ਬੈਸਾ ਸੁਆਮੀ ਜਹ ਭੇਜਹਿ ਤਹ ਜਾਵਾ ॥
ਸਭ ਨਗਰੀ ਮਹਿ ਏਕੋ ਰਾਜਾ ਸਭੇ ਪਵਿਤੁ ਹਹਿ ਥਾਵਾ ॥੧॥
ਬਾਬਾ ਦੇਹਿ ਵਸਾ ਸਚ ਗਾਵਾ ॥
ਜਾ ਤੇ ਸਹਜੇ ਸਹਜਿ ਸਮਾਵਾ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਿਛੁ ਆਪਸ ਤੇ ਜਾਨਿਆ ਏਈ ਸਗਲ ਵਿਕਾਰਾ ॥
ਇਹੁ ਫੁਰਮਾਇਆ ਖਸਮ ਕਾ ਹੋਆ ਵਰਤੈ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰਾ ॥੨॥
ਇੰਦ੍ਰੀ ਧਾਤੁ ਸਬਲ ਕਹੀਅਤ ਹੈ ਇੰਦ੍ਰੀ ਕਿਸ ਤੇ ਹੋਈ ॥
ਆਪੇ ਖੇਲ ਕਰੈ ਸਭਿ ਕਰਤਾ ਐਸਾ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ॥੩॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਏਕ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਦੁਬਿਧਾ ਤਦੇ ਬਿਨਾਸੀ ॥
ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਸੋ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨਿਆ ਕਾਟੀ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸੀ ॥੪॥
ਭਣਤਿ ਨਾਨਕੁ ਲੇਖਾ ਮਾਗੈ ਕਵਨਾ ਜਾ ਚੂਕਾ ਮਨਿ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਪਤੁ ਹੈ ਪਏ ਸਚੇ ਕੀ ਸਰਨਾ ॥੫॥੧॥੯੯੩॥

(ਜਹ=ਜਿੱਥੇ, ਬੈਸਾਲਹਿ=ਤੂੰ ਬਿਠਾਲਦਾ ਹੈਂ, ਤਹ=ਉਥੇ, ਬੈਸਾ=
ਮੈਂ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਸਭ ਨਗਰੀ ਮਹਿ=ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਚ, ਹਹਿ=
ਹਨ, ਬਾਬਾ=ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ, ਵਸਾ=ਵੱਸਾਂ, ਸਚ ਗਾਵਾ=ਸਦਾ-ਥਿਰ
ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗਾਉਂ (ਪਿੰਡ) ਵਿਚ, ਜਾ ਤੇ=ਜਿਸ ਦੀ
ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ, ਸਹਜੇ=ਸਹਜਿ ਹੀ, ਸਮਾਵਾ=ਸਮਾਵਾਂ, ਆਪਸ
ਤੇ=ਹਉਮੈ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਏਈ=ਇਹ ਹੀ, ਸਗਲ=ਸਾਰੇ, ਇਹੁ=
ਇਹ ਹੁਕਮ, ਵਰਤੈ=ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇੰਦ੍ਰੀ ਧਾਤੁ=ਇੰਦ੍ਰਿਆਂ
ਦੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ, ਸਬਲ=ਬਲ ਵਾਲੀ, ਕਿਸ ਤੇ=ਕਿਸ ਤੋਂ, ਲਿਵ=
ਲਗਨ, ਦੁਬਿਧਾ=ਮੇਰ-ਤੇਰ, ਤਿਸ ਭਾਣਾ=ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ
ਲੱਗਾ, ਸਤਿ=ਠੀਕ, ਜਮ=ਮੌਤ, ਫਾਸੀ=ਫਾਹੀ, ਭਣਤਿ=ਆਖਦਾ
ਹੈ, ਮਾਗੈ ਕਵਨਾ=ਕੌਣ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਾ=ਜਦੋਂ, ਚੂਕਾ=ਮੁੱਕ
ਗਿਆ, ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ=ਤ੍ਰਾਹ ਤ੍ਰਾਹ,ਬਚਾ ਲੈ ਬਚਾ ਲੈ)

27. ਆਪੇ ਆਪੁ ਉਪਾਇ ਉਪੰਨਾ

ਆਪੇ ਆਪੁ ਉਪਾਇ ਉਪੰਨਾ ॥
ਸਭ ਮਹਿ ਵਰਤੈ ਏਕੁ ਪਰਛੰਨਾ ॥
ਸਭਨਾ ਸਾਰ ਕਰੇ ਜਗਜੀਵਨੁ ਜਿਨਿ ਅਪਣਾ ਆਪੁ ਪਛਾਤਾ ਹੇ ॥੧॥
ਜਿਨਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨੁ ਮਹੇਸੁ ਉਪਾਏ ॥
ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਧੰਧੈ ਆਪੇ ਲਾਏ ॥
ਜਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਸੁ ਆਪੇ ਮੇਲੇ ਜਿਨਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੨॥
ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਹੈ ਸੰਸਾਰਾ ॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਬਹੁ ਚਿਤੈ ਬਿਕਾਰਾ ॥
ਥਿਰੁ ਸਾਚਾ ਸਾਲਾਹੀ ਸਦ ਹੀ ਜਿਨਿ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਪਛਾਤਾ ਹੇ ॥੩॥
ਇਕਿ ਮੂਲਿ ਲਗੇ ਓਨੀ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
ਡਾਲੀ ਲਾਗੇ ਤਿਨੀ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲ ਤਿਨ ਜਨ ਕਉ ਲਾਗੇ ਜੋ ਬੋਲਹਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਤਾ ਹੇ ॥੪॥
ਹਮ ਗੁਣ ਨਾਹੀ ਕਿਆ ਬੋਲਹ ਬੋਲ ॥
ਤੂ ਸਭਨਾ ਦੇਖਹਿ ਤੋਲਹਿ ਤੋਲ ॥
ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਾਖਹਿ ਰਹਣਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੫॥
ਜਾ ਤੁਧੁ ਭਾਣਾ ਤਾ ਸਚੀ ਕਾਰੈ ਲਾਏ ॥
ਅਵਗਣ ਛੋਡਿ ਗੁਣ ਮਾਹਿ ਸਮਾਏ ॥
ਗੁਣ ਮਹਿ ਏਕੋ ਨਿਰਮਲੁ ਸਾਚਾ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਪਛਾਤਾ ਹੇ ॥੬॥
ਜਹ ਦੇਖਾ ਤਹ ਏਕੋ ਸੋਈ ॥
ਦੂਜੀ ਦੁਰਮਤਿ ਸਬਦੇ ਖੋਈ ॥
ਏਕਸੁ ਮਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਏਕੁ ਸਮਾਣਾ ਅਪਣੈ ਰੰਗਿ ਸਦ ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੭॥
ਕਾਇਆ ਕਮਲੁ ਹੈ ਕੁਮਲਾਣਾ ॥
ਮਨਮੁਖੁ ਸਬਦੁ ਨ ਬੁਝੈ ਇਆਣਾ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਕਾਇਆ ਖੋਜੇ ਪਾਏ ਜਗਜੀਵਨੁ ਦਾਤਾ ਹੇ ॥੮॥
ਕੋਟ ਗਹੀ ਕੇ ਪਾਪ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਸਦਾ ਹਰਿ ਜੀਉ ਰਾਖੈ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥
ਜੋ ਇਛੇ ਸੋਈ ਫਲੁ ਪਾਏ ਜਿਉ ਰੰਗੁ ਮਜੀਠੈ ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੯॥
ਮਨਮੁਖੁ ਗਿਆਨੁ ਕਥੇ ਨ ਹੋਈ ॥
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਠਉਰ ਨ ਕੋਈ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਗਿਆਨੁ ਸਦਾ ਸਾਲਾਹੇ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਏਕੋ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੧੦॥
ਮਨਮੁਖੁ ਕਾਰ ਕਰੇ ਸਭਿ ਦੁਖ ਸਬਾਏ ॥
ਅੰਤਰਿ ਸਬਦੁ ਨਾਹੀ ਕਿਉ ਦਰਿ ਜਾਏ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਸਦ ਸੇਵੇ ਸੁਖਦਾਤਾ ਹੇ ॥੧੧॥
ਜਹ ਦੇਖਾ ਤੂ ਸਭਨੀ ਥਾਈ ॥
ਪੂਰੈ ਗੁਰਿ ਸਭ ਸੋਝੀ ਪਾਈ ॥
ਨਾਮੋ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਸਦਾ ਸਦ ਇਹੁ ਮਨੁ ਨਾਮੇ ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੧੨॥
ਨਾਮੇ ਰਾਤਾ ਪਵਿਤੁ ਸਰੀਰਾ ॥
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਡੂਬਿ ਮੁਏ ਬਿਨੁ ਨੀਰਾ ॥
ਆਵਹਿ ਜਾਵਹਿ ਨਾਮੁ ਨਹੀ ਬੂਝਹਿ ਇਕਨਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦੁ ਪਛਾਤਾ ਹੇ ॥੧੩॥
ਪੂਰੈ ਸਤਿਗੁਰਿ ਬੂਝ ਬੁਝਾਈ ॥
ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਮੁਕਤਿ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਈ ॥
ਨਾਮੇ ਨਾਮਿ ਮਿਲੈ ਵਡਿਆਈ ਸਹਜਿ ਰਹੈ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੧੪॥
ਕਾਇਆ ਨਗਰੁ ਢਹੈ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ॥
ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਚੂਕੈ ਨਹੀ ਫੇਰੀ ॥
ਸਾਚੁ ਸਲਾਹੇ ਸਾਚਿ ਸਮਾਵੈ ਜਿਨਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੧੫॥
ਜਿਸ ਨੋ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋ ਪਾਏ ॥
ਸਾਚਾ ਸਬਦੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਏ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਦਰਿ ਸਾਚੈ ਸਾਚੁ ਪਛਾਤਾ ਹੇ ॥੧੬॥੮॥੧੦੫੧॥

(ਆਪੇ=ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ, ਆਪੁ=ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਉਪਾਇ=
ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ, ਉਪੰਨਾ=ਪਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਮਹਿ=ਵਿਚ,
ਪਰਛੰਨਾ=ਗੁਪਤ, ਸਾਰ=ਸੰਭਾਲ, ਜਗ ਜੀਵਨੁ=ਜਗਤ ਦਾ
ਆਸਰਾ ਪ੍ਰਭੂ, ਜਿਨਿ=ਜਿਸ ਨੇ, ਮਹੇਸੁ=ਸ਼ਿਵ, ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ=
ਹਰੇਕ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ, ਆਵਾਗਉਣੁ=ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ,ਜੰਮਣਾ
ਮਰਨਾ, ਚਿਤੈ=ਚਿਤਵਦਾ ਹੈ, ਥਿਰੁ=ਟਿਕਿਆ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ,
ਸਦ=ਸਦਾ, ਇਕਿ=ਕਈ, ਮੂਲਿ=ਮੁੱਢ ਵਿਚ, ਓਨੀ=ਉਹਨਾਂ ਨੇ,
ਡਾਲੀ=ਡਾਲੀਆਂ ਵਿਚ, ਕਉ=ਨੂੰ, ਬੋਲਹਿ=ਬੋਲਦੇ ਹਨ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ
ਬਾਤਾ=ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ, ਤੋਲਹਿ=ਤੂੰ
ਜਾਂਚਦਾ ਤੋਲਦਾ ਹੈਂ, ਜਾ=ਜਾਂ,ਜਦੋਂ, ਤੁਧੁ ਭਾਣਾ=ਤੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੱਗੇ,
ਕਾਰੈ=ਕਾਰ ਵਿਚ, ਛੋਡਿ=ਛੱਡ ਕੇ, ਨਿਰਮਲੁ=ਪਵਿੱਤਰ, ਕੈ
ਸਬਦਿ=ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਦੇਖਾ=ਦੇਖਾਂ, ਦੂਜੀ=ਮਾਇਆ
ਦੀ ਝਾਕ ਵਾਲੀ, ਦੁਰਮਤਿ=ਖੋਟੀ ਮਤਿ, ਸਮਾਣਾ=ਲੀਨ ਹੈ,
ਰੰਗਿ=ਮੌਜ ਵਿਚ, ਰਾਤਾ=ਮਸਤ, ਕਾਇਆ ਕਮਲੁ=ਸਰੀਰ
ਵਿਚ ਦਾ ਹਿਰਦਾ-ਕੌਲ ਫੁੱਲ, ਇਆਣਾ=ਬੇ-ਸਮਝ, ਪਰਸਾਦੀ=
ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ, ਕੋਟ=ਕਿਲ੍ਹਾ, ਸਰੀਰ-ਕਿਲ੍ਹਾ, ਕੋਟ ਗਹੀ ਕੇ
ਪਾਪ=ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗ੍ਰਸਣ ਵਾਲੇ ਪਾਪ, ਨਿਵਾਰੇ=ਦੂਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ
ਹੈ, ਰਾਖੈ=ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਰ ਧਾਰੇ=ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾ ਕੇ, ਰੰਗੁ
ਮਜੀਠੈ=ਮਜੀਠ ਦਾ ਰੰਗ, ਰਾਤਾ=ਰੱਤਾ ਹੋਇਆ, ਠਉਰ=ਟਿਕਾਣਾ,
ਸਾਲਾਹੇ=ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਬਾਏ=ਸਾਰੇ, ਸੇਵੇ=
ਸੇਵਾ-ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਹ=ਜਿੱਥੇ, ਨਾਮੋ ਨਾਮੁ=ਨਾਮ ਹੀ
ਨਾਮ, ਬਿਨੁ ਨੀਰਾ=ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੀ, ਆਵਹਿ=ਜੰਮਦੇ ਹਨ,
ਜਾਵਹਿ=ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਨਹੀ ਬੂਝਹਿ=ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ,
ਬੂਝ=ਸਮਝ, ਮੁਕਤਿ=ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ, ਸਹਜਿ=ਆਤਮਕ
ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ, ਰੰਗਿ=ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ, ਢਹਿ=ਢਹ ਕੇ, ਚੂਕੈ=
ਮੁੱਕਦੀ, ਫੇਰੀ=ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ, ਸਾਚੁ ਪਛਾਤਾ=ਸਦਾ-ਥਿਰ
ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ)

28. ਜਾਤਿ ਕਾ ਗਰਬੁ ਨ ਕਰੀਅਹੁ ਕੋਈ

ਜਾਤਿ ਕਾ ਗਰਬੁ ਨ ਕਰੀਅਹੁ ਕੋਈ ॥
ਬ੍ਰਹਮੁ ਬਿੰਦੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਹੋਈ ॥੧॥
ਜਾਤਿ ਕਾ ਗਰਬੁ ਨ ਕਰਿ ਮੂਰਖ ਗਵਾਰਾ ॥
ਇਸੁ ਗਰਬ ਤੇ ਚਲਹਿ ਬਹੁਤੁ ਵਿਕਾਰਾ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਚਾਰੇ ਵਰਨ ਆਖੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥
ਬ੍ਰਹਮੁ ਬਿੰਦ ਤੇ ਸਭ ਓਪਤਿ ਹੋਈ ॥੨॥
ਮਾਟੀ ਏਕ ਸਗਲ ਸੰਸਾਰਾ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਂਡੇ ਘੜੈ ਕੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰਾ ॥੩॥
ਪੰਚ ਤਤੁ ਮਿਲਿ ਦੇਹੀ ਕਾ ਆਕਾਰਾ ॥
ਘਟਿ ਵਧਿ ਕੋ ਕਰੈ ਬੀਚਾਰਾ ॥੪॥
ਕਹਤੁ ਨਾਨਕ ਇਹੁ ਜੀਉ ਕਰਮ ਬੰਧੁ ਹੋਈ ॥
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟੇ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਈ ॥੫॥੧॥੧੧੨੭-੧੧੨੮॥

(ਗਰਬੁ=ਅਹੰਕਾਰ, ਬ੍ਰਹਮੁ=ਪਰਮਾਤਮਾ, ਬਿੰਦੇ=
ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਵਿਕਾਰਾ=ਭੈੜ, ਚਾਰੇ=ਚਾਰ ਹੀ,
ਵਰਨ=ਬ੍ਰਾਹਮਣ, ਖੱਤ੍ਰੀ, ਵੈਸ਼, ਸ਼ੂਦਰ, ਤੇ=ਤੋਂ,
ਬ੍ਰਹਮੁ ਬਿੰਦ ਤੇ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਜੋਤਿ-ਰੂਪ
ਅਸਲੇ ਤੋਂ, ਓਪਤਿ=ਉਤਪੱਤੀ, ਘਟਿ=ਥੋੜ੍ਹੇ,
ਕਹਤੁ=ਆਖਦਾ ਹੈ, ਜੀਉ=ਜੀਵ, ਕਰਮ ਬੰਧੁ=
ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਬੱਧਾ ਹੋਇਆ,
ਭੇਟੇ=ਮਿਲਿਆਂ, ਮੁਕਤਿ=ਖ਼ਲਾਸੀ)

29. ਆਪੇ ਦੈਤ ਲਾਇ ਦਿਤੇ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕਉ

ਆਪੇ ਦੈਤ ਲਾਇ ਦਿਤੇ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕਉ ਆਪੇ ਰਾਖਾ ਸੋਈ ॥
ਜੋ ਤੇਰੀ ਸਦਾ ਸਰਣਾਈ ਤਿਨ ਮਨਿ ਦੁਖੁ ਨ ਹੋਈ ॥੧॥
ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਭਗਤਾ ਕੀ ਰਖਦਾ ਆਇਆ ॥
ਦੈਤ ਪੁਤ੍ਰੁ ਪ੍ਰਹਲਾਦੁ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਤਰਪਣੁ ਕਿਛੂ ਨ ਜਾਣੈ ਸਬਦੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥੧॥ਰਹਾਉ ॥
ਅਨਦਿਨੁ ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਦਿਨ ਰਾਤੀ ਦੁਬਿਧਾ ਸਬਦੇ ਖੋਈ ॥
ਸਦਾ ਨਿਰਮਲ ਹੈ ਜੋ ਸਚਿ ਰਾਤੇ ਸਚੁ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਸੋਈ ॥੨॥
ਮੂਰਖ ਦੁਬਿਧਾ ਪੜ੍ਹਹਿ ਮੂਲੁ ਨ ਪਛਾਣਹਿ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਹਿ ਦੁਸਟੁ ਦੈਤੁ ਚਿੜਾਇਆ ॥੩॥
ਪ੍ਰਹਲਾਦੁ ਦੁਬਿਧਾ ਨ ਪੜੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨ ਛੋਡੈ ਡਰੈ ਨ ਕਿਸੈ ਦਾ ਡਰਾਇਆ ॥
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕਾ ਹਰਿ ਜੀਉ ਰਾਖਾ ਦੈਤੈ ਕਾਲੁ ਨੇੜਾ ਆਇਆ ॥੪॥
ਆਪਣੀ ਪੈਜ ਆਪੇ ਰਾਖੈ ਭਗਤਾਂ ਦੇਇ ਵਡਿਆਈ ॥
ਨਾਨਕ ਹਰਣਾਖਸੁ ਨਖੀ ਬਿਦਾਰਿਆ ਅੰਧੈ ਦਰ ਕੀ ਖਬਰਿ ਨ ਪਾਈ ॥੫॥੧੧॥੨੧॥੧੧੩੩॥

(ਦੈਤ=ਦੈਂਤ,ਦੁਸ਼ਟ, ਆਪੇ=ਆਪ ਹੀ, ਤਿਨ ਮਨਿ=
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ, ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ=ਹਰੇਕ ਜੁਗ ਵਿਚ,
ਤਰਪਣੁ=ਪਿਤਰਾਂ ਨਿਮਿਤ ਪਾਣੀ ਅਰਪਣ ਕਰਨਾ,
ਗਾਇਤ੍ਰੀ=ਇਕ ਬੜੀ ਪਵਿਤ੍ਰ ਤੁਕ, ਜਿਸ ਦਾ ਪਾਠ
ਹਰੇਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਨਦਿਨੁ=
ਹਰ ਰੋਜ਼,ਹਰ ਵੇਲੇ, ਦੁਬਿਧਾ=ਮੇਰ-ਤੇਰ, ਖੋਈ=ਮੁਕਾ
ਲਈ, ਨਿਰਮਲ=ਪਵਿੱਤਰ, ਰਾਤੇ=ਰੰਗੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਿਧਾ
ਪੜ੍ਹਹਿ=ਵਿਤਕਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪੜ੍ਹਦੇ
ਹਨ, ਮੂਲੁ=ਜਗਤ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਬਿਰਥਾ=
ਵਿਅਰਥ, ਚਿੜਾਇਆ=ਚੁੱਕਿਆ, ਨਖੀ=ਨਖੀਂ,ਨਹੁੰਆਂ
ਨਾਲ, ਬਿਦਾਰਿਆ=ਚੀਰ ਦਿੱਤਾ, ਅੰਧੈ=ਅਹੰਕਾਰ ਵਿਚ
ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋ ਚੁਕੇ ਨੇ, ਦਰ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਦਰ, ਖਬਰਿ=ਸੂਝ)