ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸ਼ਾਰਬ
1. ਹੂੰਝੀ ਰੱਖ ਇਹ ਗੰਦੀ-ਗਰਦ ਗੁਨਾਹਵਾਂ ਦੀ
ਹੂੰਝੀ ਰੱਖ ਇਹ ਗੰਦੀ-ਗਰਦ ਗੁਨਾਹਵਾਂ ਦੀ ।
ਜਦ ਤੱਕ ਬੌਕ੍ਹਰ ਸਹੀ-ਸਲਾਮਤ ਸਾਹਵਾਂ ਦੀ ।
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਨਿੱਤ ਟਮਕਾਈ ਰੱਖ,
ਸੁਰਮਾ ਸਮਝਕੇ ਮਿੱਟੀ ਉਸ ਦੇ ਰਾਹਵਾਂ ਦੀ ।
ਹਾਸਲ ਬਣ ਕੇ ਹਸ਼ਰ ਦਿਹਾੜਾ ਏਥੇ ਈ ਜਾਣ,
ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤੀ ਖ਼ਬਰ ਅਗੇਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ?
ਪਿਉ ਨੂੰ ਲੋਕੀ ਧੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਨੇ,
ਭੈਣਾਂ ਨਾਲ ਏ ਅੱਜ ਪਛਾਣ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ।
ਪੁੱਤਰ ਪਾਲਣੇ ਪੈ ਗਏ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁੱਧਾਂ ਨਾਲ,
ਭੁੱਖੇ ਮਰਦਿਆਂ ਛਾਤੀ ਸੁੱਕ ਗਈ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ।
ਰੋਜ਼ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੰਹਦੀ ਏ,
ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ, ਚਿੱਟੀ-ਕੋਠੀ ਸ਼ਾਹਵਾਂ ਦੀ ।
2. ਉਸ ਮੁੱਖੜੇ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਏ ਜ਼ਰਾ ਰਵਾਲ ਜਿਹਾ
ਉਸ ਮੁੱਖੜੇ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਏ ਜ਼ਰਾ ਰਵਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਅੱਜ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਿਸਦਾ ਏ, ਕੁਝ ਵਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਅਪਣਾ ਇੱਕ ਸਵਾਦ ਏ ਸੁਹਣਿਆਂ ਹੱਥਾਂ ਦਾ,
ਕੁੱਕੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਦਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਕਿਧਰੇ ਸੱਚ ਆਖ ਕੇ, ਮਾਰੇ ਈ ਨਾ ਜਾਈਏ-
ਬਹੁਤਾ ਈ ਏ ਕੁਝ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਉਬਾਲਾ ਖਾਧਾ ਏ,
ਅੰਦਰੋ-ਅੰਦਰੀ ਆਇਐ ਇੱਕ ਭੁਚਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਦੁੱਧ-ਅਸਲੀ 'ਗੁੱਜਰ' ਜਾਂ ਕੱਟੇ ਪੀਂਦੇ ਨੇ,
ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆਂ ਪੀਂਦੀ ਏ ਘੰਗਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਉਹ ਲੋਕੀ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਲੱਦ ਕੇ ਟੁਰ ਗਏ ਨੇ,
ਦੂਰੋਂ ਵੱਜਦਾ ਸੁਣਦਾ ਏ ਘੜਿਆਲ ਜਿਹਾ ।
ਹੁਣ ਤੋਂ ਈ ਸਾਕੀ ਪਰ੍ਹਾਂ ਪਰ੍ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਹਟਦੇ ਨੇ,
ਅਪੜਿਆ ਏ ਅਜੇ ਤੇ ਵਰ੍ਹਾ ਨਿਕਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਆ 'ਸ਼ਾਰਬ' ਫਿਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਛੁਹੀਏ ਨਵੇਂ–ਸਿਰੇ,
ਆ ਸੀਨੇ ਦਾ ਲਾਹੀਏ ਫਿਰ ਜ਼ੰਗਾਲ ਜਿਹਾ ।
3. ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਮੁੱਖੜਾ ਲਾਲ-ਗੁਲਾਲ ਜਿਹਾ
ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਮੁੱਖੜਾ ਲਾਲ-ਗੁਲਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਅੱਜ ਉਸ ਵੱਲ ਤੱਕਣਾ ਏ ਜ਼ਰਾ ਮੁਹਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਨਰਮ ਬੋਸਕੀ ਵਰਗਾ ਕੂਲਾ ਸੁਹਲ ਸਰੀਰ ।
ਮੁੱਖ 'ਤੇ ਚੁੰਨੀ ਖੀਰ 'ਤੇ ਸੁਰਖ਼ ਰੁਮਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਨਸ਼ਾ ਤੇ ਉਸਦੇ ਜਾਵਣ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਾਇਮ ਏ,
ਮੌਸਮ ਵੀ ਏ ਓਸ ਕੁੜੀ ਦੀ ਚਾਲ ਜਿਹਾ ।
ਉਹ ਉਲਾਹਮਾਂ ਦੇ ਕੇ, ਜਾਂਦੀ ਹੱਸੀ ਕਿਉਂ ?
ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਉਠਦਾ ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਖ਼ਿਆਲ ਜਿਹਾ ।
ਟਾਂਵੇਂ ਟਾਂਵੇਂ ਫੁੱਲ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਉਂਦੇ ਨੇ,
ਪਰ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਮੌਸਮ ਪਿਛਲੇ-ਸਾਲ ਜਿਹਾ ?
ਇਹ 'ਸ਼ਾਰਬ' ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਅਪਣਾ ਸਾਥੀ ਏ,
ਦਰਦ ਅਸਾਂ ਲਈ ਘਰ ਦੇ ਜੰਮੇ 'ਬਾਲ' ਜਿਹਾ ।
4. ਫਿਸਦਾ ਰਿਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ
ਫਿਸਦਾ ਰਿਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ।
ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਦਾ ਛਾਲਾ ਹਾਂ ।
ਸ਼ਾਮ ਪਈ ਆ ਘਰ ਚੱਲੀਏ,
ਝੋਰੇ ਜਿਹੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ।
ਕੁਝ ਮੋਏ, ਕੁਝ ਵਿਛੜੇ ਲੋਕ,
ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਨੇ ਰੋਂਦਾ ਹਾਂ ।
ਗੰਦਲਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਪੈ ਗਏ ਨੇ,
ਖ਼ੌਰੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਲੱਭਦਾ ਹਾਂ ।
ਵਿਹੜਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਏ,
ਜਦ ਵੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੜਦਾ ਹਾਂ ।
ਕੌਣ ਉਹਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਆਖੇ,
ਤੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ ।
ਮੋਏ ਮਾਰ ਗਏ 'ਸ਼ਾਰਬ',
ਉਂਜ ਆਖਣ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਹਾਂ ।
5. ਕਿਸ ਜ਼ਾਲਮ ਨੇ ਬੰਨ੍ਹੇ ਪੈਰ ਅਸੀਰਾਂ ਦੇ
ਕਿਸ ਜ਼ਾਲਮ ਨੇ ਬੰਨ੍ਹੇ ਪੈਰ ਅਸੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਹਲਕੇ ਪੈ ਗਏ ਸੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਹੱਕ ਸੱਚ ਨੂੰ ਇਹ ਤੋੜ ਨਾ ਚੜ੍ਹਨੇ ਦਿੰਦੇ ਨੇ,
ਕੈਦੋ ਖ਼ੂਨ ਤਿਹਾਏ ਅੱਜ ਵੀ ਹੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਖ਼ਾਕ ਏ ਉੱਡਦੀ ਅਕਸਰ ਰਾਜ ਮਹੱਲਾਂ ਵਿੱਚ,
ਰੌਣਕ ਉਹੋ ਡੇਰੇ ਪੀਰ ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਏਨਾ ਨੰਗ-ਨਮੋਸ਼ ਜੋ ਵੇਚਣ ਨਿਕਲੇ ਨੇ,
ਰੱਬਾ ਬਸ ਨਾ ਪਾਵੀਂ ਬਾਂਝ-ਜਮੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਚੰਗੇ ਲੋਕ ਤੇ ਲੈ ਜਾਣੇ ਅਮਵਾਤਾਂ ਨੇ,
ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਜਾਣੇ ਨੇ ਖਿਦੋ ਲੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਦੌਲਤ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਢਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਏ,
ਭਾਗ ਨਾ ਦੇਵਣ ਸਾਥ ਸਦਾ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਅਪਣਾ ਅਪਣਾ 'ਕਿਬਲਾ' ਅਪਣਾ 'ਕਾਅਬਾ' ਏ,
ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਢੋਂਗ ਰਚਾਏ ਪੀਰਾਂ ਦੇ ।
ਸਾਇਆ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਹੁਮਾਵਾਂ ਦਾ,
ਬੋਲੇ 'ਸ਼ਾਰਬ' ਮਿਠੜਾ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੇ ।
(ਅਸੀਰ=ਕੈਦੀ, ਅਮਵਾਤਾਂ=ਮੌਤਾਂ)
| |
